Expeditie Community Librarian
Op een dag … zo beginnen de meeste goede verhalen. Het verhaal van dit project begint niet op een dag, maar is geleidelijk gerijpt.
We droomden van onze bibliotheken als “places to be”. Plekken waar mensen graag komen, waar ze verrijkt naar buiten gaan, waar ze kunnen zijn wie ze zijn, waar ze thuis zijn … .
Hoe moeten we als bibmedewerker zo’n plek waarmaken en hoe moeten onze bibliotheken dan georganiseerd worden?
We lazen over de Scandinavische aanpak, kwamen de Erasmus+ oproep tegen en waagden onze kans. En vandaag zijn we volop aan de slag.
We hebben verschillende stappen gezet in het project…
- leesclub als voorbereiding
- bezoeken aan inspirerende plekken
- jobshadowing in Oslo
… en zijn nog volop bezig met onze ambities waar te maken.
Met een groep van bibliothecarissen, schepenen, mensen uit het volwassenonderwijs, opbouwwerkers en sociaal-culturele actoren vormden we een leesclub.
De leesclub ging maandelijks door en behandelde telkens één thema. We lazen, bekeken, luisterden ieder op eigen ritme de aangeleverde informatie en bespraken dat samen tijdens een online sessie. Telkens werden dezelfde vragen gesteld.
- Welke dingen spreken jou aan?
- Welke elementen zijn toepasbaar in de Kempen?
- Wat is er sterk om ouderen, eenzamen, digitaal kwetsbaren, armen en anderstaligen te betrekken?
- Welk type bibmedewerker hebben we nodig?
We hadden drie leesclubs alvorens we met alle verzamelde informatie aan de slag gingen voor ons eerste prototype van een Kempens model voor de derde plek.
Al onze bronnen en de geleerde lessen vind je in het Leerlogboek van dit project.
Babbelkousje
Babbelkousje is een naschoolse speelse huiswerkbegeleiding voor anderstalige kinderen. Ze zijn op hun manier een derde plek.
- De mensen maken van de plek een thuis. Gezelligheid komt door warme menselijke interactie.
- Iedereen heeft er zijn plaats.
- Maatwerk in een vertrouwde structuur.
“Ik wil het, ik kan het, ik doe het” had lang niet uit onze kelen geklonken.
Chocoladefabriek
De Chocoladefabriek werd in 2015 de beste bib van Nederland en staat in het boek “3RD4ALL”. Reden genoeg voor ons om naar Gouda te gaan. We hadden gezellige babbels, leerden dat kinderen die stout zijn aan het circus worden meegegeven 😉 en ook volgende lessen:
- Een door alle partners binnen de derde plek gedragen visie is nodig.
- Beheersbaarheid versus derde plek: soms moeten zaken die het thuisgehalte van een bib vergroten opgeofferd worden om een veilige derde plek voor iedereen te behouden.
- Iedereen is ambassadeur en netwerker van de derde plek.
Bib van Bree – Open+
Welkom in de bib, ook als er geen bibmedewerkers zijn. Het is een zeer aantrekkelijke gedachte. We zijn in Bree op onderzoek uitgegaan. Hoe faciliteren zij de Open+ bibliotheek?
We werden alvast gerust gestelt.
Wil je meer leren over onze ervaringsgerichte bezoeken? Het leerlogboek vertelt je alles.
De Scandinavische bibliotheken staan erom bekend warmte te bieden aan hun samenleving. Ze zijn plekken om te zijn, plekken waar dingen gebeuren, plekken waar al het mooie dat een bib kan bieden samenkomt. Maar hoe doen ze dat? En vooral met welke mensen? Wie zijn de Scandinavische bibmedewerkers? Wij trokken op onderzoek in Oslo.
Deichman, de bib van de stad Oslo, telt 19 afdelingen. Waaronder 1 in een gevangenis, 1 in een ziekenhuis en een bib exclusief voor tieners. Wij trokken op onderzoek in 13 verschillende bibliotheken.
We trokken onze schoenen uit – zoals thuis toch 🙂 – en beleefden zelf de derde plek daar in het koude Oslo.
Heel veel indrukken
Meer dan 1.000 foto’s gingen mee terug naar België. Maar meer dan de foto’s hebben we ook zoveel inspiratie opgedaan. We hebben dingen gezien waarbij we fronsten, dingen waarom we moesten glimlachen, dingen die ons met verstomming deden stilstaan (en dat gebeurt niet snel :-)) … . Hieronder een kleine fractie van al deze indrukken.
Het jobschaduwen, de diepte-interviews en het meemaken als bibbezoeker leverde heel veel informatie op die we samenvatten in 9 lessen.
We hadden nog veel meer lessen kunnen noteren zoals “verboden te verbieden” enz. Maar deze geven voor ons de essentie weer. Wil je meer weten over alle geleerde lessen? Bekijk het Leerlogboek.
Wat is een derde plek?
Er zijn verschillende definities van wat een derde plek is:
- Een derde plek is een plaats waar je kan deconnecteren, waar er niets van je verwacht wordt en waar je niets tracht te bereiken. (bron: antwerp management school)
- De derde plek is de plek waar je verblijft als je niet thuis of op het werk/school bent. Derde plekken zijn dan ook vaak publieke ruimtes. Belangrijk aan die plekken is dat we er ons veilig en thuis voelen, dat ze relevant zijn voor ons en dat ze gratis zijn. (bron: Ray Oldenburg)
Kempens model van een derde plek
- Het is een plek: een fysieke plaats
- Functies van deze plek
- een ontmoetingsplaats
- een plaats die toegang biedt tot kennis
- een plaats waar je kan leren en doen
- laadstation voor sociale en mentale energie
- Kenmerken van deze plek
- gezellig -> koffie, horeca
- gastvrij/laagdrempelig -> lage kostprijs maar ook zonder andere drempels (cf. ruime openingsuren, wifi, …)
- inclusieve plek, met specifiek aanbod voor doelgroepen (e-inclusie, anderstaligen, …), aanbod al dan niet eigen beheer (zie hieronder).
- sociale dienstverlening is er welkom en actief zowel vanuit overheid als verenigingen en communities
- paleis van en voor de gemeenschap: gastvrij voor de mensen, maar ook voor initiatieven vanuit allerlei hoeken.
- Beheersbaar
- Veilige plek voor iedereen
- Overzichtelijk, vertrouwde structuur
- Duidelijk partnerschap
Nulmeting
Om te weten waar we staan en om prioriteiten te stellen in ons pad naar de derde plek, heeft elke Stuifzand bibliotheek een nulmeting uitgevoerd. En zijn we aan de slag met een transitieplan. Dit op maat van elke bib, in co-creatie met de bibmedewerkers, de bibgebruikers en de bibbestuurders.
Al deze documenten vind je in het leerlogboek.
“Een staande lamp en een tapijtje maken van de bib geen derde plek”, tot deze conclusie kwamen we na al onze uitstappen en gesprekken. De hoofdingrediënten van een derde plek zijn toch de mensen, de bibmedewerkers. De community librarian – we hebben echt geen geschikt Nederlands woord gevonden – heeft volgende competenties:
- sociale dienstverlener: mensen helpen, ontzorgen, iets bij brengen
- expert: gids in informatie-, educatie-, cultuur- en kennislandschap
- ondernemend: initiatief nemen, organiseren en faciliteren
- netwerker: vlot in omgang, makkelijk samenwerken, ambassadeur, luisteren en samenwerkingskansen zien (partner in crime)
- makelaar: verbindingen leggen tussen mensen, organisaties, diensten
Alles wat we gedaan hebben en alle wat we geleerd hebben, is zo goed mogelijk gedocumenteerd in het Leerlogboek van dit project.
Je vindt er de bronnen van de info die de leesclubleden tot zich namen. Je kan de evolutie in ons leertraject vinden. En extra toelichting bij elke les die we in Oslo hebben opgedaan.
Veel leer- en leesplezier!
