Collecties registreren en soigneren
↓
Er lopen momenteel verschillende trajecten waarbij groepjes enthousiaste vrijwilligers boeiende erfgoedcollecties registreren en verzorgen. Het gaat om verschillende types collecties: religieus erfgoed, klompenmakerserfgoed, schoolerfgoed,…
Registratie en collectiezorg in de abdijbibliotheek van Postel
Zomer ’23:
De registratie van de boeken in de abdijbibliotheek Postel loopt reeds 2 jaar en de resultaten mogen er zijn! 2 groepjes vrijwilligers werken 2 dagen per week in de bibliotheek, waar ze alle boeken één voor één registreren en afstoffen. Er werden al 30.000 boeken afgewerkt, dat is ongeveer 1/4e van de hele bibliotheek.
De vrijwilligers scholen zich regelmatig bij. In 2021 was er een studie-tweedaagse in de abdij en bibliotheek rond oude drukken voor de erfgoedsector en onze vrijwilligers. Daarover lees je hier meer. We bezochten ook het museum Plantin Moretus en de papiermolen van Herisem om meer te leren over hoe papier, karton en oude drukken gemaakt werden. In augustus 2023 fristen we onze kennis van ons catalogusprogramma en het reinigen van boeken nog eens op in een intensieve maar plezante werkweek, en werd de vrijwilligersploeg versterkt door nieuwe boekenliefhebbers.
Ondertussen volgen we nauwgezet op welke insecten er leven in de abdijbibliotheek. We voerden ook een jaar lang metingen uit van de temperatuur, luchtvochtigheid en lichtsterkte om de bewaaromstandigheden van de boeken in kaart te brengen. Momenteel werken we verder aan het collectieplan. Dat wil zeggen dat er ook boeken op zoek zijn naar een nieuwe bestemming omdat ze niet meer in de collectie passen. Daarom werd er een boekenverkoop georganiseerd en verhuisden verschillende boeken naar thematisch relevante musea over heel België. De boeken in de toonzaal van de bibliotheek kregen nieuwe, zachte boekenkussens die de boeken goed ondersteunen terwijl ze tentoon gesteld worden. Je ziet het: geen stilte in deze abdijbibliotheek; hier is volop bedrijvigheid!
Najaar ’24:
Het werk gaat gestaag verder. Ondertussen werden er 48 350 boeken afgestoft en geregistreerd. Er wordt nog steeds 2 dagen per week gewerkt door een groeiende vrijwilligersploeg.
In de zomer was er opnieuw een ‘werkweek’, waarbij er een hele week stevig werd doorgewerkt en iedereen genoot van de rust in het Kontactcentrum van de abdij. De oude drukken die bewaard werden tegen de buitenmuur, met de bijbehorende temperatuurschommelingen en risico op condens, werden verhuisd naar een splinternieuwe, op maat gemaakte boekenkast in het midden van de bibliotheek. Daar worden de boeken opnieuw veilig bewaard. Naast de registratie van boeken, startten we ook met het inventariseren van de prentencollectie. We deden al enkele mooie ontdekkingen. Zo werden er tekeningen van J.B. Stessens gevonden, die prompt werden opgenomen in een nieuwe catalogus. Na registratie worden alle tekeningen en prenten netjes opgeborgen in zuurvrije mappen. Er was ook een nieuwe verkoop van boeken die niet meer thuis horen in de collectie.
Ook buiten het leerrijke werk in de bibliotheek blijven we graag bijleren. Om even te bekomen van al ons harde werk, deden we een leerrijke en gezellige uitstap naar de abdij van Herkenrode. In het schooljaar 2024-2025 organiseert de abdij ook een cursus Latijn voor de vrijwilligers. Dit helpt om de boeken juist te kunnen identificeren en registreren. Het is nooit te laat om een nieuwe taal te leren!
Schoolcollectie De Duizendpoot
Zomer ’23:
- Collectie schoolmateriaal van basisschool De Duizendpoot in Meerhout is geregistreerd en ingevoerd in databank Erfgoedregister
- Wandplaten, opgezette dieren, rekenstaafjes, filmprojectoren, kruisbeelden, schoolbanken, landkaarten,…
- Dia’s met oude foto’s van het leven op school worden ook gedigitaliseerd
- Opgezette dieren werden behandeld tegen insecten en afgestoft
- We starten binnenkort met de waardering van de collectie. Daarna zal de collectie afgestoft en opnieuw verpakt worden, waarna ze verhuist naar een nieuw depot in de school om daar veilig bewaard te worden.
Najaar ’24:
Ondertussen onderging de collectie een waardering, werd ze tentoongesteld in een reeks mini-expo’s op verschillende locaties in Meerhout en werd ze volledig afgestoft en verpakt in zuurvrij verpakkingsmateriaal. Ze verhuisde naar een gloednieuw erfgoeddepot in de nieuwe school. Objecten die na de waardering niet meer bleken thuis te horen in de collectie, werden herbestemd.
Inventarisatie Sint-Pieter en Pauwelkerk Mol
Zomer ’22:
- Werk ter plekke is afgerond: Gevierd met koffie en een stuk taart op een terrasje
- Hoe lang gewerkt? Ongeveer 1 dag per week gedurende 6 maanden met 5 personen
- Hartelijk ontvangen in het archief van Mol om documentatie over de collectie te zoeken
- Elk laatste hoekje en zoldertje geïnventariseerd
- Regelmatig getrakteerd op orgelconcerten als de organist kwam repeteren
- Binnenkort opleiding Erfgoedregister
- Daarna beginnen we de inventarisfiches en foto’s in te voeren
Najaar ’22: Inventarisfiches worden momenteel ingevoerd in Erfgoedregister.
Najaar ’24: Na de lancering van de nieuwe erfgoeddatabank gaan we verder met het invoeren van de inventarisfiches.
Inventarisatie kerk Sint-Jozef Wezel
Zomer ’22:
- 3 dagen met een hele ploeg: priester, koster, kerkraad en parochieraad, medewerker Stuifzand
- Alle inventarisfiches uit de oude databank Donnet nagekeken, die waren gemigreerd naar Erfgoedregister
- Alle fiches aangevuld met huidige toestand van de objecten
- Alle objecten gefotografeerd
- Opleiding erfgoedregister gegeven
- Komende maanden alle fiches in het erfgoedregister aanvullen met nieuwe info en foto’s
Najaar ’22:
Ondertussen werden bijna alle aangepaste inventarisfiches ingevoerd in Erfgoedregister. Na de inventarisatie van het roerend erfgoed werd ook het kerkarchief geschoond, geïnventariseerd en opnieuw verpakt in zuurvrij verpakkingsmateriaal. Deze ploeg is niet te stoppen!
Lopende inventarisaties
Najaar ’24: Er wordt in verschillende kerken hard gewerkt om de collectie te inventariseren: Sint-Andries in Balen, Sint-Dimpa in Geel, Onze-Lieve-Vrouw Onbevlekt Ontvangen in Mol Gompel en Sint-Willibrordus in Olmen werken momenteel aan een inventaris.
Heemkundige kring Meerhouts Patrimonium inventariseerde hun volledige objecten- en schilderijencollectie en nam ondertussen ook de bewaaromstandigheden en verpakking van de collectie onder handen. Ook Klompenmuseum Den Eik werkte hun digitale inventaris af. Team Stuifzand is ontzettend trots op de betrokken collectiebeheerders! Zij blijven ons inspireren en motiveren.
