Voogdijarchief Mol-Balen-Dessel getranscribeerd

Wat is het voogdijarchief?

De voogdij Mol, Balen, Dessel was een bestuurlijk gebied dat in 772, onder Adalhard (een kleinzoon van Karel Martel), geschonken werd aan de abdij van Corbie. Na de dood van Adalhard stelde de abdij een voogd om over dit gebied te regeren, met Mol als bestuurlijk centrum.
Het voogdijarchief omvat alle officiële documentatie over dit bestuurlijk gebied. Met onder meer notariële akten, schepenregisters en verordeningen. Deze historische teksten vormen een schriftelijke neerlag van het bestuur en leven in de voogdij tijdens het ancien régime. Hierin kan je zowel erfenissen, criminele zaken als de registratie van eigendommen en goederen terugvinden.

Wat is de TranscriBENDE?

Het voogdijarchief Mol, Balen, Dessel vormt een waardevolle bron van informatie voor diepgaander onderzoek en documentatie. Om dit te ontsluiten naar een brede publiek en het archief raadpleegbaar en doorzoekbaar te maken, is het noodzakelijk de stukken te transcriberen.
Dit grijpen we aan als een kans om nieuwe vrijwilligers aan te spreken en lessen paleografie aan te bieden. Zo hopen we de bestaande vrijwilligerspoelen verder uit te breiden met vrijwilligers buiten ons bekende netwerk. Alle geïnteresseerden zijn meer dan welkom! Deze nieuwe paleografen kunnen vervolgens met concrete casussen aan de slag gaan, zowel gedurende maandelijkse groepssessies als op zelfstandige basis. Om dit uit te voeren, wordt een transcribeer-werkgroep opgericht: de TranscriBENDE.

Een traject in meerdere fasen…

De TranscriBENDE gaat in verschillende fasen aan de slag om dit traject zo efficiënt mogelijk te doen verlopen. Benieuwd welke stappen gezet worden? Hieronder krijg je een kort overzicht.

Vanaf februari tot april 2025 geeft Michel Oosterbosch twee groepen les in de basisprincipes van de paleografie. De groepen bestaan uit zowel ervaren paleografen en vrijwilligers, die hun kennis wensen bij te schaven, als beginners.
Na deze lessenreeks kunnen de (kersverse) paleografen aan de slag met het leren lezen en transcriberen van archiefdocumenten en historische teksten. Zo leren ze gaandeweg het voogdijarchief steeds beter kennen en kunnen ze hun nieuwe vaardigheden meteen trainen op concrete casussen.


Vanaf april, nadat de twee lessenreeksen voltooid zijn, gaat het traject verder met het transcriberen van de archiefstukken. Hiervoor worden maandelijkse groepsmomenten ingericht waar vrijwilligers kunnen samenwerken, van elkaar leren en vragen stellen. Daarnaast krijgen alle vrijwilligers toegang tot een digitale SharePoint omgeving, speciaal gecreëerd voor dit traject. Deze omgeving geeft de deelnemers toegang tot het lesmateriaal en hulpmiddelen, de gedigitaliseerde archiefstukken en handige tips en tricks. Binnen deze omgeving kunnen de vrijwilligers van thuis uit, op hun eigen tempo, archiefstukken transcriberen en eventueel vragen stellen via een forum.
Zo krijgt iedereen de optie om vanaf eender welke locatie, binnen eigen tijdsbesteding, zelfstandig of in groep, deel te nemen aan het traject.


En daarna?

Dit traject leent zich tot het uittesten van verschillende mogelijkheden van crowdsourcing systemen. Zo testen we nu een SharePoint omgeving, maar willen we verder in het traject ook de mogelijkheden van het platform DoeDat testen. Met DoeDat kan je 1000 bestanden door vrijwilligers laten metadateren. Daarna kan je alle ingevoerde data uit het systeem exporteren.
Voor de ontsluiting van de transcripties en gedigitaliseerde stukken, onderzoeken we de mogelijkheden, met als opties onder meer MuseumPlus en het Kempens Erfgoedportaal. Zo hopen we de verworven kennis en ervaringen aan te kunnen bieden voor toekomstige trajecten.

Daarnaast bekijken we de mogelijkheden om ook binnen andere stuifzandgemeenten een gelijkaardig traject op te starten. Regionaal zijn er nog registers en andere archiefstukken aanwezig die, tot op heden, niet digitaal raadpleegbaar zijn. Dit project kan een aanzet vormen voor een bredere regionale digitaliseringscampagne.

Contactgegevens

Meer informatie of geïnteresseerd om als vrijwilliger bij te dragen tot dit project?
Neem contact op met stuifzand, Erfgoed Balen of het gemeentelijk archief Mol

Gemeentelijk archief Mol
archief@gemeentemol.be / 014 27 24 05 / website

Erfgoed Balen
info@erfgoedbalen.be / 014 74 41 70 / website

Stuifzand
marie@stuifzand.be / 0473 92 23 07